तुम्ही अनेक लोक असे पाहिले असतील जे नेहमी तक्रार करतात की, त्यांना खूप गरम (Hot) वाटते. साधारणपणे उन्हाळ्यात आपण कुठेतरी प्रवास करतो तेव्हा थोडा वेळ आपल्याला गरम वाटतं, पण काही वेळानंतर शरीराचं तापमान नॉर्मल होतं. पण काही लोकांच्या बाबतीत असे घडत नाही. त्यांना नेहमी खूप गरम होत.
शरीराचे सामान्य तापमान 98.6°F असते. परंतु हे तापमान वेगवेगळ्या लोकांमध्ये भिन्न असू शकते. काहीवेळा शरीराचे तापमान हे वय किंवा तुमच्या दिवसभरात केलेल्या क्रियाकलापांवरही अवलंबून असते. असे काही लोक आहेत ज्यांना इतरांपेक्षा थंड किंवा गरम जास्त वाटते. यामागे अनेक कारणे असू शकतात. त्यांच्याबद्दल जाणून घेऊया-
वय (Age) –
तरुण लोकांच्या तुलनेत वृद्ध लोक त्यांच्या शरीराचे तापमान नियंत्रित करू शकत नाहीत, कारण वयानुसार चयापचय (Metabolism) खूप मंद होतो. मंद चयापचयमुळे, या लोकांच्या शरीराचे तापमान खूप कमी होऊ शकते. यामुळेच वृद्ध लोकांना हायपोथर्मिया (Hypothermia) होण्याची शक्यता जास्त असते. अतिशय वेगवान जीवन जगणाऱ्यांनाही या समस्येचा सामना करावा लागू शकतो.
जेंडर –
महिलांच्या शरीरात पुरुषांपेक्षा कमी स्नायू असतात. यामुळेच त्यांच्या त्वचेच्या छिद्रातून कमी प्रमाणात उष्णता निर्माण होते, त्यामुळे त्यांना पुरुषांपेक्षा कमी उष्णता जाणवते. तसेच रजोनिवृत्ती आणि मध्यम वयात, स्त्रियांना पुरुषांपेक्षा जास्त उष्णता जाणवते. कारण या काळात त्यांच्या शरीरातील हार्मोन्समध्ये अनेक बदल होतात.
आकारमान –
तज्ज्ञांच्या मते, खूप उष्णता किंवा थंडी जाणवण्यामागील एक कारण शरीराचा आकार देखील असू शकतो. सिडनी विद्यापीठातील फिजियोलॉजीचे संशोधक ओली जे (Oli J) म्हणतात की, शरीराचा आकार जितका मोठा असेल तितकी उष्णता जास्त जाणवते आणि त्यामुळे शरीर थंड होण्यास जास्त वेळ लागतो.
शरीरातील चरबी –
काही संशोधनात असे आढळून आले आहे की, ज्या लोकांच्या शरीरात चरबी जास्त असते, त्यांना इतरांपेक्षा जास्त उष्णता जाणवते. कारण अतिरिक्त चरबी शरीराला गरम करते. जेव्हा आपल्याला उष्णता जाणवते तेव्हा आपल्या रक्तवाहिन्या पसरतात, ज्यातून रक्त वाहते आणि ते आपल्या त्वचेत जाते, त्यामुळे त्वचेद्वारे उष्णता बाहेर येते, परंतु ज्या लोकांच्या शरीरात चरबीचे प्रमाण जास्त असते. त्वचा उष्णता बाहेर पडू देत नाही. त्यामुळे त्यांना बराच वेळ उष्णता जाणवत राहते.
वैद्यकीय स्थिती –
काही आजार शरीराच्या तापमानावरही परिणाम करू शकतात. उदाहरणार्थ हायपोथायरॉईडीझम, ज्याला अंडरएक्टिव्ह थायरॉईड (Underactive thyroid) असेही म्हणतात, जेव्हा थायरॉईड ग्रंथी पुरेशी संप्रेरक तयार करत नाही जे चयापचय, ऊर्जा पातळी इत्यादीसारख्या महत्त्वपूर्ण शारीरिक कार्यांचे नियमन करण्यास मदत करतात.
Raynaud’s हा एक आजार आहे ज्यामध्ये शरीराचे काही भाग जसे की तळवे आणि पायाची बोटे थंड होतात आणि बधीर होतात. हे थंड हवामानात किंवा तणावामुळे देखील होऊ शकते. या समस्येमुळे शरीरातील लहान धमन्या आणखी अरुंद होतात. त्यामुळे प्रभावित भागात रक्त प्रवाह अधिक मर्यादित होतो.
