Hybrid Electric Car : कंपन्या आता हायब्रीड इलेक्ट्रिक व्हेइकल्स (HEVs) बाजारात आणत आहेत. या अशा कार आहेत ज्या एकाच कारमध्ये पेट्रोल इंजिन आणि इलेक्ट्रिक मोटर या दोन्हींचे फायदे एकत्र करतात, हे तंत्रज्ञान दोन्ही प्रकारच्या वाहनांच्या कमतरता भरून काढू शकते. जाणून घ्या हायब्रिड इंजिन कसे काम करतात आणि ते पारंपरिक इलेक्ट्रिक वाहनांपेक्षा कसे वेगळे आहेत.
हायब्रीड वाहने काय आहेत?
पेट्रोलवर चालणारी वाहने चालण्यासाठी पेट्रोलचे ज्वलन करतात, कारच्या इंजिनमध्ये इंधनाच्या नियंत्रित अवस्थेत ज्वलन करून उष्णता आणि गती दोन्ही स्वरूपात ऊर्जा सोडते, जी नंतर चाके चालविली जाते. पिस्टन, शाफ्ट, गीअर्स आणि एक्सलची एकत्रित प्रणाली.
दुसरीकडे, इलेक्ट्रिक कारमध्ये (EV) ना इंजिन असते ना गियर. यात पॉवरसाठी रिचार्ज करण्यायोग्य बॅटरी आहे आणि वाहन इलेक्ट्रिक मोटरच्या मदतीने फिरते. यामध्ये सर्व काम विद्युत ऊर्जेवर केले जाते. त्यामुळे त्यांच्या सर्व्हिसिंगची गरजही कमी आहे. तथापि, कालांतराने बॅटरी हळूहळू चार्ज संचयित करण्याची क्षमता गमावते. भारतात सध्या असलेल्या बहुतांश इलेक्ट्रिक वाहनांची श्रेणी खूपच मर्यादित आहे.
हायब्रीड वाहनांमध्ये,(Hybrid Car) अनेक प्रकारच्या प्रणाली आहेत ज्यामधून कारला शक्ती मिळते. याचे दोन प्रमुख प्रकार आहेत, कॉमन सिरीज हायब्रिड आणि पॅरलल हायब्रिड.
सीरीज हायब्रिड कार
नावाप्रमाणेच, या कार इलेक्ट्रिक मोटर वापरतात, जी सीरिजमध्ये पेट्रोल इंजिनला जोडलेली असते. या प्रणालीमध्ये इलेक्ट्रिक मोटर वगळता पेट्रोल इंजिनचा वाहनाच्या चाकांशी संपर्क होत नाही. यामध्ये, जनरेटर पेट्रोल इंजिनमधून थेट विजेमध्ये रूपांतरित करतो, ज्यामुळे इलेक्ट्रिक मोटरला उर्जा मिळते. मालिका हायब्रीड वाहने इलेक्ट्रिक मोटरवर अवलंबून असतात आणि इलेक्ट्रिक कारप्रमाणे बाहेरून चार्ज करता येत नाहीत. त्यांच्यासाठी पेट्रोल आवश्यक आहे. ही वाहने भारतासारख्या प्रदेशांसाठी योग्य आहेत, जिथे चार्जिंगसाठी पुरेशी पायाभूत सुविधा नाही.
पैरलल हायब्रीड कार
पैरलल हायब्रीड कारमध्ये एक सामान्य ट्रान्समिशन असते जे इलेक्ट्रिक मोटर आणि इंधन इंजिन दोन्ही पैरलल जोडलेले असतात. अशा कार पूर्णपणे स्वयंचलित, मॅन्युअल आणि CVT (कंटिन्युअस व्हेरिएबल ट्रान्समिशन) ने सुसज्ज असू शकतात. या प्रणालीमध्ये, इलेक्ट्रिक मोटर केवळ रीजनरेटिव्ह ब्रेकिंग सिस्टमद्वारे रिचार्ज केली जाऊ शकते आणि आपण कारमध्ये टाकलेले इंधन इंजिनला उर्जा देईल.
यामध्ये मोटर आणि इंजिन दोन्ही चाकांना शक्ती देऊ शकतात. वापरकर्त्यांचे नियंत्रण असते की ते आवश्यकतेनुसार मोड सहजपणे बदलू शकतात. वाहन चालविण्याच्या स्थितीनुसार इंजिन आणि मोटर दरम्यान चाकांची शक्ती सतत बदलत राहते. टोयोटा, ह्युंदाई, फोर्ड, होंडा इत्यादी अनेक कंपन्या अशा कार तयार करतात. जे खूप लोकप्रिय आहेत.
सीरीज हायब्रीड कार
एकाच वाहनात दोन्ही मालिका आणि समांतर हायब्रिड आर्किटेक्चर असलेल्या कार देखील येत आहेत. टोयोटा प्रियस सारख्या कारमध्ये अशी यंत्रणा उपलब्ध आहे. यामध्ये वापरकर्ते वाहन पूर्णपणे इलेक्ट्रिक किंवा पूर्णपणे इंधनावर चालवू शकतात.
भारतात कोणत्या हायब्रीड कार उपलब्ध आहेत?
टोयोटा, सुझुकी, MG आणि Honda सारख्या निर्मात्यांसोबत टोयोटा अर्बन क्रूझर हायरायडर आणि Honda City EHEV सारख्या कार या सेगमेंटमध्ये येत असल्याने भारतात निवडण्यासाठी जास्त हायब्रिड वाहने नाहीत. लेक्सस आणि पोर्श सारखे अधिक महाग पर्याय देखील आहेत.
