रक्तातील विषारी पदार्थ (Toxic substances) काढून टाकण्यापासून ते अन्नाचे योग्य पचन करण्यापर्यंत यकृत (Liver) कार्य करते. हे चयापचय पासून संपूर्ण शरीराची कार्ये संतुलित करते. यकृतातील कोणतीही थोडीशी अडचण संपूर्ण शरीरावर परिणाम करते आणि आपल्याला त्याची चिन्हे अनेक प्रकारे मिळू लागतात. या लक्षणांची वेळीच काळजी न घेतल्यास यकृत निकामी होणे, अवयव प्रत्यारोपण करणे आणि मृत्यूही होऊ शकतो. तुमचे यकृत नीट काम करत नसल्याचे दर्शविणारी लक्षणे जाणून घेऊया.
कावीळ –
कावीळ (Jaundice) मध्ये त्वचेचा रंग आणि डोळ्यांचा पांढरा भाग पिवळा होतो. लघवीसुद्धा गडद पिवळ्या रंगाची दिसते. हे यकृताच्या नुकसानाचे स्पष्ट लक्षण आहे. कावीळ तेव्हा होते जेव्हा यकृत लाल रक्तपेशी व्यवस्थित हाताळू शकत नाही आणि त्यामुळे बिलीरुबिन तयार होते.
निरोगी यकृत असे आहे जे बिलीरुबिन शोषून घेते आणि त्याचे पित्तमध्ये रूपांतर करते. त्यामुळे पचनक्रिया सुरळीत राहण्यास मदत होते.
त्वचेला खाज सुटणे –
यकृतातील कोणत्याही प्रकारच्या समस्येमुळे त्वचेखाली मोठ्या प्रमाणात पित्त मीठ जमा होऊ लागते. त्यामुळे त्वचेवर थर जमू लागतात आणि तीव्र खाज (Acute itching) सुटते. त्वचेच्या अनेक समस्या यकृताशी संबंधित असतात. तथापि, त्वचेला खाज येण्याची समस्या नेहमी जास्त प्रमाणात पित्तामुळे उद्भवत नाही. यामागे इतरही अनेक कारणे असू शकतात.
भूक न लागणे –
यकृत एक प्रकारचा पित्त रस तयार करतो ज्यामुळे अन्न पचण्यास मदत होते. जेव्हा यकृत योग्यरित्या कार्य करत नाही, तेव्हा त्याचे संपूर्ण कार्य बिघडते, ज्यामुळे भूक कमी होते. त्यामुळे वजन कमी होणे (Weight loss), ओटीपोटात दुखणे, मळमळणे असे प्रकारही जाणवतात.
रक्तस्त्राव आणि जखमा –
जर तुम्हाला वारंवार दुखापत (Injury) होत असेल किंवा तुमच्या जखमा बऱ्या व्हायला वेळ लागत असेल तर तुम्ही डॉक्टरांशी संपर्क साधावा. ही यकृताशी संबंधित समस्या असू शकते. अत्यावश्यक प्रथिनांच्या कमतरतेमुळे दुखापतीनंतर न थांबता रक्तस्त्राव होतो. हे प्रोटीन बनवण्याचे काम यकृत करते.
यकृत नीट काम करत नसल्यामुळे हे प्रथिनही बनवता येत नाही. काही प्रकरणांमध्ये, यकृताच्या समस्यांनी ग्रस्त असलेल्या लोकांच्या शौचास किंवा उलट्यामध्ये रक्त देखील असते.
एकाग्रतेचा अभाव –
जेव्हा यकृत रक्तातील विषारी द्रव्ये फिल्टर करू शकत नाही, तेव्हा ते शरीराच्या इतर कार्यांमध्ये अडथळा आणू लागते. विषाच्या निर्मितीमुळे स्मरणशक्ती आणि मानसिक आरोग्यावरही परिणाम होतो. त्यामुळे एकाग्रतेचा अभाव, गोंधळ, स्मरणशक्ती कमी होणे, मूड बदलणे आणि व्यक्तिमत्त्वात बदल होण्यास सुरुवात होते.
