कोरफड लागवड करा ‘या’ पद्धतीने उत्पादनात वाढ होईल हमखास
आयुर्वेदात कोरफडीला विशेष असे महत्त्व आहे. कोरफडीपासून अनेक केसांच्या व त्वचेच्या समस्या दुर होतात.तर अनेक कंपन्या त्याची उत्पादने बनवत आहेत. त्यामुळे गेल्या काही वर्षांत कोरफडीची मागणी झपाट्याने वाढली आहे.
पण शेतकऱ्यांसमोर प्रश्न आहे. की कोरफड ची लागवड कशी करायची ? यासाठी बाजार कुठे आहे?
या सर्व बाबी आपण या लेखातून जाणून घेऊया.
कोरफड शेती
कोरफड हे नगदी पीक आहे. भारतातील जवळपास सर्व राज्यांमध्ये याची लागवड केली जाते. पतंजली, डाबर, बैद्यनाथ, रिलायन्स अनेक मोठ्या कंपन्या कोरफडीचे पीक थेट शेतकऱ्यांकडून खरेदी करतात. मात्र लगदा बाहेर काढून त्याची विक्री करून शेतकऱ्यांना चार ते पाच पट अधिक नफा मिळतो.
कोरफडीसाठी आवश्यक हवामान
कोरफडीसाठी प्रामुख्याने उष्ण आर्द्र ते कोरडे आणि उष्ण हवामान आवश्यक असते. कोरड्या भागापासून बागायती मैदानापर्यंत लागवड करता येते. यासाठी सरासरी 20-22 अंश सेंटीग्रेड तापमान आवश्यक आहे.
कोरफड लागवडीसाठी उपयुक्त माती
कोरफडीची लागवड कोणत्याही प्रकारच्या सुपीक जमिनीत करता येते. परंतु यासाठी वालुकामय जमीन उत्तम आहे. याशिवाय चांगल्या काळ्या जमिनीतही याची लागवड करता येते. शेतकऱ्यांनी पाणी साचलेल्या जमिनीत लागवड करणे टाळावे. त्याच्या मातीचे pH मूल्य 8.5 पेक्षा जास्त नसावे.
कोरफड शेतीसाठी योग्य वेळ
कोरफड हिवाळा वगळता वर्षभर लागवड करता येते. परंतु कोरफडीचे रोप जुलै-ऑगस्टमध्ये लावणे अधिक योग्य आहे . फेब्रुवारी-मार्च हा महिना रोपे लावण्यासाठी देखील योग्य आहे.
कोरफड शेतीची तयारी कशी करावी
कोरफडीची लागवड करण्यापूर्वी, तुम्हाला योग्य जागा आणि माती निवडावी लागेल जेणेकरून तुमचे पीक चांगले होईल.
सर्व प्रथम, आपण आपले शेत 2-3 वेळा नांगरून आपल्या जमिनीचे निराकरण करावे. कोरफडीच्या लागवडीसाठी ठराविक जमीन असणे फार महत्वाचे आहे कारण ही एक वनस्पती तुम्हाला 3-5 वर्षे सतत पीक देईल.
जर तुम्हाला तुमची जमीन अधिक सुपीक बनवायची असेल तर तुम्ही त्यात युरिया देखील टाकू शकता. युरिया हे एक प्रकारचे खत आहे. 1 हेक्टर जमिनीसाठी तुम्हाला सुमारे 100 किलो युरिया वापरावा लागेल.
एकदा का तुमची जमीन कोरफड शेतीसाठी सुपीक झाली की, तुम्हाला एक उंच बेड बनवावी लागेल आणि त्यात 2 मीटर अंतरावर कोरफडीची बेबी रोपे लावावी लागतील. तसेच प्रत्येक बेडमध्ये 2 मीटर अंतर असावे.
कोरफडीचे पहिले पीक 9-11 महिन्यांत तयार होते. तुम्ही या पिकाची वरची पाने कापू शकता. तुम्हाला हे पीक मुळापासून तोडण्याची गरज नाही कारण ते पुन्हा वाढते.
शासकीय फलोत्पादन विभाग किंवा त्यांच्या जवळच्या कृषी विज्ञान केंद्र किंवा कृषी महाविद्यालयाशी संपर्क साधून शेतकरी या शेतीची माहिती मिळवू शकतात .
कोरफड च्या सुधारित वाण
कोरफडीच्या व्यावसायिक शेतीच्या नेहमी संकरित वाणांची निवड करा. कारण संकरित जातींमध्ये लगदाचे प्रमाण जास्त असते. कोरफडीच्या अनेक सुधारित जाती आता भारतात विकसित झाल्या आहेत.
IC1-11271, IC-111280, IC-111269 आणि IC- 111273 चे व्यावसायिक उत्पादन केले जाऊ शकते. या जातींमध्ये अॅलोडाइनचे प्रमाण 20 ते 23 टक्के असते.
सिंचन आणि खत व्यवस्थापन
कोरफडीच्या लागवडीला जास्त सिंचनाची गरज नसते. मग मातीमध्ये नेहमीच ओलावा असावा. तुम्ही 10-15 दिवसात कोरफडीला पाणी देऊ शकता.
कोरफडीच्या चांगल्या उत्पादनासाठी शेत तयार करताना हेक्टरी १०-१५ टन शेणखत वापरावे, त्यामुळे उत्पादनात गुणात्मक वाढ होते. शेणखत वापरल्याने झाडाची वाढ झपाट्याने होते आणि शेतकरी एका वर्षात एकापेक्षा जास्त कापणी करू शकतो.
रोग आणि कीटक व्यवस्थापन कसे करावे
झाडाचे नुकसान टाळण्यासाठी कीटक नियंत्रण हे देखील एक अत्यंत आवश्यक पाऊल आहे. मेली बग हा कोरफड पिकासाठी एक मोठा धोका आहे आणि एक प्रमुख रोग म्हणजे पानांवर डाग पडणे. तर कोरफड वेरा खुरपणी योजनेसाठी. 1% पॅराथिऑन किंवा 0.2% मॅलेथिऑनच्या जलीय द्रावणाची योग्य फवारणी करणे आवश्यक आहे.
खर्च आणि कमाई
कोरफडीच्या लागवडीत प्रचंड क्षमता आहे. ते विकण्यासाठी फार कष्ट घ्यावे लागत नाहीत. कोरफडीच्या लागवडीसाठी शेतकऱ्यांशी करार करणाऱ्या अनेक कंपन्या आहेत. रोपे दिल्यानंतर ती शेतात पोहोचते आणि उत्पादन खरेदी करते. या कंपन्या कोरफडीसाठी शेतकऱ्यांना बाजारपेठ उपलब्ध करून देत आहेत.
शेतकऱ्यांना हवे असल्यास ते थेट आयुर्वेद किंवा इतर वनौषधी उत्पादने बनवणाऱ्या इतर कंपन्या निवडू शकतात. ते आयुर्वेदिक औषधे आणि सौंदर्यप्रसाधने बनवणाऱ्या कंपन्यांना विकले जाऊ शकते.
कोरफड लागवडीच्या खर्चाबद्दल बोलायचे तर, खर्च 50,000 प्रति हेक्टर पासून सुरू होतो आणि क्षेत्रानुसार वाढतो . देशातील विविध मंडईंमध्ये त्याच्या जाड पानांची किंमत सुमारे 15,000 ते 25,000 रुपये प्रति टन आहे, ज्यातून शेतकरी जास्त पैसा कमवू शकतो.
